Column 10 november 2015
Diepe gesprekken
Op de achterpagina van Trouw las ik vanochtend het volgende gesprekje, tijdens een treinreis opgevangen en opgetekend door Krista Brandwijk.
‘Hoe was jouw weekend?
‘Vet man, met een groep op Terschelling zonder mobiel of laptop.’
‘Heftig! En toen?’
‘Echt chill, man, je moest de hele tijd wel met elkaar praten, nog nooit zulke diepe gesprekken gevoerd.’
In diezelfde krant betoogt oud-docent R.J. Timmermans dat ouders hun kinderen moeten leren omgaan met ‘(nieuwe) verleiders als games, sociale media en smartphones’. Dit naar aanleiding van berichtgeving over het succes van huiswerkinstituten, waar kinderen en jongeren onder toezicht hun schoolwerk maken, tijdelijk bevrijd van allerhande elektronische afleiding.
Inmiddels ontdekken sommige jongeren zelf hoe prettig het is om een tijdje geconcentreerd door te werken of te studeren, getuige het succes van studiegroepen waarvan de deelnemers vrijwillig tijdelijk afstand doen van hun permanente verbinding met de digitale buitenwereld.
Die digitale buitenwereld heeft echter ook een positieve keerzijde. Mijn kinderen wisselen foto’s en berichtjes uit met opa en oma via Whatsapp. Facebook en tal van aanverwante fenomenen maken het een stuk makkelijker om op de hoogte te blijven van de wederwaardigheden van vrienden en bekenden, en menig talent is al ontdekt dankzij filmpjes op YouTube. Wie dat wil, kan zich op de hoogte stellen van de nieuwste wetenschappelijke inzichten en onderzoeksresultaten, op elk gewenst niveau. Zo bekeken mijn zoon en ik laatst samen een instructief filmpje waarin werd uitgelegd wat kwantumverstrengeling inhoudt en welke mogelijkheden ze biedt.
In mijn jonge jaren heb ik regelmatig afgegeven op al die conservatieve oudjes die halsstarrig weigeren gebruik te maken van moderne technieken. Nu behoor ik zelf tot de fossielen die nog bellen met een ouderwetsche mobiele telefoon, verstoken van Facebook, Twitter, Whatsapp en Instagram. Dit heeft niet zozeer van doen met verzet tegen de moderniteit; ik ontbeer enige behoefte aan de constante stroom van zinnige en minder zinnige informatie die door de diverse sociale media over de gebruiker wordt uitgestort.
Tempus mutantur, nos et mutamur in illis, zoals een vriend mij onlangs schreef. ‘De tijden veranderen, en wij veranderen mee.’ Daaraan een moreel oordeel koppelen is betrekkelijk zinloos. Wel staat het ons vrij een eigen positie in te nemen ten opzichte van de veranderingen die zich voordoen. Zodat we ook nog af en toe diepe gesprekken kunnen voeren.