Column 6 november 2009
Traag van begrip of eigenwijs?
Ik kan tamelijk traag van begrip zijn ‒ althans, dat vind ik van mezelf. Of ben ik heel eigenwijs? Hoe dan ook, het gebeurt me regelmatig dat ik, worstelend met een of ander probleem of twijfelend over een te maken keuze, advies krijg van iemand die (vrijwel altijd terecht) denkt iets verstandigs over mijn situatie te kunnen opmerken. Steevast is mijn eerste reactie dan afwerend. Hartelijk dank voor de wijze raad, maar ik los het zelf wel op. Om vervolgens verder te gaan met worstelen en twijfelen, met wikken en wegen.
Enige tijd later ‒ de tijdsduur hangt samen met de omvang van het betreffende probleem of de te maken keuze ‒ kom ik zelf tot een conclusie die naadloos aansluit op het gegeven advies. Wanneer ik dan trots kom melden dat ik mijn probleem heb opgelost of eindelijk de keuze heb gemaakt, denkt de adviseur in kwestie: 'Dat had ik toch allang gezegd?'
Een vergelijkbaar fenomeen doet zich voor in onderwijssituaties. Als ik mijn dochter met haar huiswerk help, komt het vaak voor dat ik een oplossingsmethode of een grammaticaregel een paar keer in min of meer dezelfde bewoordingen uitleg en pas na de vierde of vijfde keer het kwartje valt. Ook in dit geval denkt de uitlegger: 'Dat zeg ik toch al de hele tijd?'
Blijkbaar bestaat er zoiets als een incubatietijd voor uitleg en advies. Ons brein heeft tijd nodig om de ontvangen informatie te verwerken en om te zetten in begrip of (h)erkenning. Die tijd biedt bovendien de gelegenheid om de illusie te creëren dat je zelf de oplossing voor je probleem of dilemma hebt bedacht ‒ zo werkt het, vrees ik, in ieder geval bij mij.
Maar misschien is het allemaal een stuk eenvoudiger en laat dit verschijnsel zich het beste samenvatten in de woorden van onze nationale voetbalfilosoof: 'Je begrijpt het pas als je het doorhebt.'
6 november 2009